DokumentART

dokumentART był współorganizowany przez Stowarzyszenie OFFicyna w latach 2006-2013

O dokumentART

Dominującym i najbardziej prestiżowym przedsięwzięciem filmowym OFFicyny stał się współorganizowany przez nią od 2006 roku festiwal dokumentART – Europejski Festiwal Filmów Dokumentalnych. Inicjatywa połączyła dwa miasta po obu stronach Odry (Neubrandenburg i Szczecin) i stała się ewenementem na polsko-niemieckim pograniczu. W Polsce podobnym przykładem może służyć jedynie Kino na Granicy w Cieszynie. Trzeba jednak dodać, że ten drugi festiwal nie ma formuły konkursowej i jest bardziej przeglądem najciekawszych filmowych propozycji z pogranicza polsko-czesko-słowackiego. Do 2005 roku aktywność festiwalu dokumentART koncentrowała się przede wszystkim na filmach dokumentalnych. Później, dzięki zaangażowaniu OFFicyny, festiwal sięgnął dodatkowo po formy innowacyjne, sytuujące się na obrzeżach ciągle rozwijającego się gatunku dokumentalnego.

Festiwal dokumentART stał się wydarzeniem wyjątkowym na mapie całego kraju. O ile twórczość dokumentalna jest prezentowana w wielu miejscach i cieszy się coraz większym powodzeniem u szerokiej publiczności, tak w przypadku polsko-niemieckiej imprezy mamy do czynienia ze spojrzeniem na sztukę dokumentu przede wszystkim jako na formę. Warszawski Planete Doc Review próbuje wciągnąć nas w wir globalnych tematów i nowych trendów w obyczajowości oraz sztuce, Rozstaje Europy czy Krakowski Festiwal Filmowy koncentrują się szczególnie na społecznym wymiarze Europy Środkowej, tymczasem dokumentART pokazuje nam, że film dokumentalny może być platformą działania artystów próbujących poszerzać granice gatunku. I nie tylko. Wielu artystów, których prace prezentowane były na dokumentARTcie, zbliża się do świata dokumentu, wędrując z różnych obszarów sztuki czy nawet dziedzin niezwiązanych z jakąkolwiek dyscypliną artystyczną, a raczej z życiem codziennym (tutaj przykładem może być konkurs filmów nakręconych telefonem komórkowym – telefonART). 

Historia dokumentART

Ten festiwal jest niezwykły w krajobrazie festiwali filmowych ze względu na swoją strukturę organizacyjną i z uwagi na profil. Z tych samych przyczyn jest wyjątkowy dla samej OFFicyny.

Historia tego festiwalu jest dłuższa niż historia Stowarzyszenia. W Neubrandenburgu tradycja dużego festiwalu filmów dokumentalnych sięga jeszcze czasów NRD: od 1978 roku organizowano tu Nationale Dokumentarfilmwochen der DDR. Po rocznej przerwie, od 1992 roku festiwal realizowany jest pod nazwą dokumentART. Przy 15. edycji niemiecki organizator – Stowarzyszenie Latücht Film & Medien – złożył Miastu Szczecin ofertę rozbudowania festiwalu tak, by odbywał się także po stronie polskiej. Dyrektor Wydziału Kultury polecił OFFicynę jako dobrego i wiarygodnego partnera. Propozycja została podchwycona ze strony polskiej przez Małgorzatę Frymus, Danę Jesswein i Bartosza Wójcika. Tak oficjalnie nawiązano współpraca od 2006 roku.

dokumentART prezentuje co roku najnowsze produkcje, eksplorujące granice sztuki dokumentu – tak w sensie formalnym, jak merytorycznym. W konkursie prezentowane są filmy, których autor lub producent ma siedzibę w Europie. Tematyka nie musi jednak dotyczyć tego kontynentu. Spośród nadsyłanych filmów (co roku jest ich ok. 400-500) polsko-niemiecka komisja programowa wybiera ok. 10% do publicznej prezentacji. Festiwal jest rozpoznawany na całym świecie – otrzymujemy produkcje nie tylko z krajów europejskich, ale również między innymi z Gwatemali, Iranu, Argentyny, Kanady czy Japonii.

dokumentART w latach 2006-2013 miał dwóch organizatorów – polskie Stowarzyszenie OFFicyna i niemieckie Stowarzyszenie Latücht Film & Medien, a także równorzędnych dyrektorów – polskiego i niemieckiego, oraz dwa biura organizacyjne – w Szczecinie i Neubrandenburgu. Całość odbywała się równolegle w dwóch miastach, po obu stronach granicy. Przedsięwzięcie było ogromnym wyzwaniem organizacyjnym, technicznym i logistycznym.

Towarzyszący prezentacjom konkursowym rozbudowany program podkreślał aktualny zakres tematyczny i formalny filmu dokumentalnego. Swoiste poszukiwanie definicji współczesnego dokumentu zależne jest w warstwie merytorycznej od aktualnych zjawisk tego gatunku. Stąd od wielu lat ważnymi punktami programu był „Blok Wschodni” – forum kina poświęcone Europie Środkowej i Wschodniej, a także „Wspólne Granice” czy „Historia – Polityka – Film”. W ten sposób prowadzimy swoiste „laboratorium myśli europejskiej”: wymagający intelektualnie dyskurs poprzez medium filmu i dyskusję. Dlatego też naszymi partnerami były instytucje, dla których ważna jest debata publiczna – jak Uniwersytet Szczeciński, Telewizja Polska Szczecin, Instytut Pamięci Narodowej czy Polskie Radio Szczecin.

W sposób charakterystyczny dla OFFicyny badaliśmy również najnowsze tendencje rozwoju tej dziedziny sztuki w warstwie formalnej. Stąd liczne prezentacje ukazujące związki filmu dokumentalnego ze sztuką video (filmy konkursowe bywają pokazywane w formie instalacji video) czy współczesną techniką i jej wpływem na życie codzienne (konkurs filmów z telefonów komórkowych telefonART, warsztaty). 

W roku 2014 polska odsłona dokumentART-u ewoluowała w Szczecin European Film Festival