Szkoły

Budynek WZDZ i USz, dawnej szkoła Rzemiosł Artystycznych
Wędrując po szczecińskim Śródmieściu-Północy przechodzimy koło dawnej szkoły Rzemiosł Artystycznych w Szczecinie (Staedtische Handwerker- und Kunstgewerbeschule) - obecnie budynku Wojewódzkiego Zakładu Doskonalenia Zawodowego i Uniwersytetu Szczecińskiego według projektu Gregora Rosenbauera i Karla Weishaupta, wzniesionego w latach 1928-1930. Jest on przykładem adaptowania wzorów awangardy do specyfiki regionalnej. Budynek wzorowany był na gmachu Bauhausu w Dessau, elewacje pokryto jednak czerwonym przebarwianym klinkierem uzupełnionym o skromne terakotowe dekoracje nadające im cechy regionalne.

Bibliografia: Rafał Makała, “Architektura Trzeciej Rzeszy w Szczecinie wobec tradycji modernizacyjnych i regionalistycznych czasów wilhelmińskich i okresu Republiki Weimarskiej, w: “Kłopotliwe dziedzictwo? Architektura Trzeciej Rzeszy w Polsce”, pod red. Jacka Purchli i Żanny Komar. MCK 2020.

Zespół Szkół Specjalnych nr 12 przy Wielkopolskiej 14, dawniej Gimnazjum im. Króla Wilhelma
Pragniemy przedstawić Państwu historię pewnej śródmiejskiej szkoły. W 1880 przy ulicy Wielkopolskiej 14 ukończono na parceli darowanej miastu przez rodzinę Quistorpow - słynnych szczecińskich filantropów, dzięki którym Szczecin posiada dziś m.in. Jasne Błonia - Gimnazjum im. Króla Wilhelma. Budynek także po II wojnie światowej mieścił szkołę - tym razem SP nr 15, pierwszym kierownikiem był Kazimierz Mielcarek, zlikwidowano ją 31 sierpnia 1951 roku. Jednak również dziś mieści się w tym budynku szkoła, a konkretnie Zespół Szkół Specjalnych nr 12 powstały z połączenia SP nr 67 im. Jana Brzechwy dla dzieci z lekkim upośledzeniem umysłowym, utworzonej w 1967 roku, a funkcjonującej na ulicy Jagiellońskiej 62, ze SP Specjalną nr 38 istniejącej od 1965 przy al. Piastów 6. Jest to szkoła dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym. W 2005 w szkole uczyło się blisko 100 dzieci upośledzonych w stopniu lekkim i umiarkowanym.

Bibliografia: Marek Łuczak, “Szczecin. Śródmieście, Nowe Miasto”. Szczecin 2015, s. 210-214.
Fotografie ze zbiorów Marka Łuczaka i Ewy Kaptur.

Wydział Matematyczny Uniwersytetu Szczecińskiego przy Wielkopolskiej 15, dawniej szkoła im. Bismarcka
W bezpośrednim sąsiedztwie szkoły przy ulicy Wielkopolskiej 14, po drugiej stronie al. Jana Pawła II, budynek przy ul. Wielkopolskiej 15 również posiada edukacyjną historię. Został wzniesiony w latach 1908-1910 jako szkoła im. Bismarcka według projektu inspektora budowlanego Stahla pod nadzorem Wilhelma Meyera - miejskiego racy budowlanego. Budowę wykonano w rzucie litery “C”. Główne wejście mieściło się od strony ulicy Wielkopolskiej. Na wysokości 2. piętra wykonano gipsowe reliefy. Przedstawiały pełnowymiarowe postacie - alegorie: Sztuki, Wiedzy, Handlu i Przemysłu według projektu rzeźbiarza von Ruedorffera i akcentowały podział budynku na 3 części. Wejście posiadało również ozdobny szczyt od strony Wielkopolskiej z kartuszem z herbem Szczecina. Główne wejście było otwartym ceglanym przedsionkiem, ozdobionym ceramicznymi ozdobami portalu autorstwa rzeźbiarza Lehmann-Borgesa oraz przedstawieniami głów starego i młodego Bismarcka. Od strony Wielkopolskiej umieszczono również fontannę z wapiennymi rzeźbami Wulffa. Budynek otaczał z 3 stron dziedziniec szkolny. Przy narożniku skrzydła północno-zachodniego, wykonano od strony dziedzińca fontannę. Budynek został uszkodzony podczas nalotów w latach 1943 i 1944. Budynek odbudowano po wojnie. W 1951 roku przeniesiono doń Szkołę Ćwiczeń przy Państwowym Liceum Pedagogicznym. W latach 1950-1957 przekształcono ją w Szkołę Ćwiczeń Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, a w 1961 na SP nr 30. Szkołę zlikwidowano w 1970 roku. Obecnie w budynku mieści się Wydział Matematyczny Uniwersytetu Szczecińskiego.

Bibliografia: Marek Łuczak, “Szczecin. Śródmieście, Nowe Miasto”. Szczecin 2015, s. 242-249,
Zdjęcia ze zbiorów Marka Łuczaka i Ewy Kaptur.

Rektorat Uniwersytetu Szczecińskiego
Mamy dzisiaj dla Państwa historię czwartej śródmiejskiej szkoły, która funkcję edukacyjną pełni poniekąd również dzisiaj - mieści się w nim od 1995 roku rektorat Uniwersytetu Szczecińskiego. W 1885 roku radca budowlany Roennebeck sporządził w stylu północnego niemieckiego neorenesansu projekt budynku Gimnazjum im. Króla Wilhelma przy dzisiejszej al. Jana Pawła II 22a. Budynek wzniesiono w latach 1885-1888. Koszty budowy wyniosły 350 tys. marek. Ceglana fasada posiada ścisłą oś symetrii, którą wyznacza monumentalny ryzalit z wnęką zamkniętą półkoliście. Wnękę dekoruje barwna okładzina ceramiczna. Do szkoły uczęszczało 350 uczniów. W latach 1900-1901 rozpoczęto budowę pieców. Remont wnętrza przeprowadzono w 1936 roku a centralne ogrzewanie założono rok później. W 1938 metalowe ogrodzenie zastąpiono niskim murkiem. Budynek uległ zniszczeniu podczas II wojny światowej, po nalocie bombowym w 1944 - zawalił się wysoki dach i szczyt środkowego ryzalitu. W 1949 roku wykonano projekt odbudowy dachu - dach obniżono. Po odbudowie w budynku mieściły się: SP nr 15, następnie Państwowy Zakład Wychowawczy dla Dzieci Głuchych, Wydział Wychowania Fizycznego Studium Nauczycielskiego (w latach 60. XX wieku), od 1968 Wyższa Szkoła Nauczycielska, od 1974 Instytut Kultury Fizycznej Wyższej Szkoły Pedagogicznej a od 1985 Wydział Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Szczecińskiego.

Bibliografia: Marek Łuczak, “Szczecin. Śródmieście, Nowe Miasto”, Szczecin 2015, s. 214-219; Bogdana Kozińska, Maciej Słomiński, Grzegorz Solecki, “Szczecin, praktyczny przewodnik turystyczny”, Szczecin 2009, s. 141.
Zdjęcia ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie, Marka Łuczaka i Ewy Kaptur.

Zespół Szkół Budowlanych, dawniej Szkoła średnia im. Barnima
Wracamy na szlak śródmiejskich szkół Szczecina. Tym razem opowiemy Państwu o szczecińskiej “budowlance”. Szkoła Średnia im. Barnima powstała w 1886 roku przy dzisiejszej ul. Unisławy 32/33, pobliżu budynku Wojewódzkiego Domu Sportu. Krótko po zakończeniu II wojny światowej, w 1947 roku, 15 grudnia rozpoczął działalność Zespół Szkół Budowlanych, kształcący rzemieślników budownictwa, instalacji elektrycznych i sanitarnych. Tradycje budowlane kultywowane są w tym miejscu do dziś. Dwa lata później, w 1949 powstała Średnia Szkoła Rzemiosł Budowlanych, która przekształciła się w 1950 w Szkołę Techników Budowlanych. Wraz z rozpoczęciem roku szkolnego w 1951 w budynku utworzono Technikum Budowlane. W 1958 zaczęła działalność 3-letnia Szkoła Rzemiosł Budowlanych, w latach 1962-1967 zaś wydział budownictwa drogowo-mostowego i Państwowa Szkoła Techniczna nr 1. Przekształcono je później w Pomaturalne Studium Zawodowe. Powstały wydziały dokumentacji budowlanej i prefabrykacji. W 1974 utworzono Zespół Szkół Budowlanych im. Kazimierza Wielkiego. Obecnie zespół szkół tworzą: 5-letnie Technikum Zawodowe, 4-letnie Technikum Zawodowe nr 1, Liceum Profilowane nr 1, Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 1, Liceum Techniczne, Szkoła Policealna i Pracownie Ćwiczeń Praktycznych wraz z internatem.

Bibliografia: Marek Łuczak, “Szczecin. Śródmieście, Nowe Miasto”. Szczecin 2015, s. 218-223.
Fotografie ze zbiorów Marka Łuczaka i Ewy Kaptur.

Nanotechnologia Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego
Wśród opisywanych dla Państwa śródmiejskich szkół nie może zabraknąć wyższych uczelni, które przecież także mieszczą się w tej dzielnicy Szczecina. Dziś krótka podać kilka ciekawostek nt. jednej z nich - stosunkowej młodej, bo 10-letniej, Nanotechnologii ZUT. Styczeń 2011 przyniósł budowę Centrum Dydaktyczno-Badawczego Nanotechnologii Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego przy al. Piastów wg projektu Studia A4. Pięciokondygnacyjny budynek wzniesiono w konstrukcji żelbetonowej, z elewacją ze szkła i stali od strony Piastów. Powierzchnia budynku to 9800 metrów kwadratowych. Wewnątrz mieści się sala wykładowa dla 500 osób, 72 laboratoria dydaktyczne, czytelnia, sala komputerowa i pomieszczenia dydaktyczne dla studentów. Budowę ukończono w 2013 roku kosztem 42 mln zł. Budynek uzyskał 2. nagrodę w konkursie “Budowa roku 2012”.

Bibliografia: Marek Łuczak, “Szczecin. Śródmieście, Nowe Miasto”. Szczecin 2015,s. 738-741.
Fotografie ze zbiorów Marka Łuczaka i Wikipedia.

Szkoły przy Królowej Jadwigi 29, dawniej gminne szkoły im. Theodora Koernera dla dziewcząt
Przy współczesnej ul. Królowej Jadwigi 29 zainicjowano w 1894 roku budowę budynku, w którym umieszczono gminne szkoły im. Theodora Koernera dla dziewcząt (nr 24 - 24 Gemeindeschule fuer Maedchen) i chłopców (nr 23 - 23 Gemeindeschule fuer Knaben). Ukończono ją w kwietniu 1896 roku. Budynek pełnił funkcje pedagogiczne również po wojnie - w 1946 roku w budynku powstała SP nr 5. W budynku funkcjonowały również SP nr 22, SP nr 7 im. Tow. Przyjaciół Dzieci i SP nr 55, by wreszcie wrócić do SP nr 5. W latach 1972-1974 mieściła się tu również Zasadnicza Szkoła Handlowa. Wraz z rozpoczęciem roku szkolnego w 1999 w budynku powstało Gimnazjum nr 25, które zlikwidowano w 2007. W tym też roku w budynku pozostała wyłącznie SP nr 5. W latach 2008-2009 w budynku funkcjonowały też prywatne Liceum i Gimnazjum Języków i Informatyki Sapientia.

Bibliografia: Marek Łuczak, “Szczecin. Śródmieście, Nowe Miasto”. Szczecin 2015, s. 226-232.
Zdjęcia ze zbiorów Marka Łuczaka.

Szkoły przy Królowej Jadwigi 27-28
Wraz z początkiem roku szkolnego, 1 września 1971 przy ulicy Królowej Jadwigi 27-28 rozpoczęło działalność VIII LO. Szkoła posiadała klasy podstawowe humanistyczne, matematyczno-fizyczne, biologiczno-chemiczne a od 1974 również sportowe - utworzone zgodnie z ogólnopolską koncepcją tworzenia szkół sportowych. W 1977 liceum połączono z starszymi klasami SP nr 22, tworząc Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 5. W 1980 szkole nadano im. Olimpijczyków Polskich. 5 lat później w zespole powstało działające przez 8 lat Studium Nauczycielskie z kierunkami: wychowanie fizyczne, techniczne oraz plastyka. W 2012 połączono VIII LO z Gimnazjum nr 26 , co wiązało się z przeniesieniem LO do budynku przy ul. Małkowskiego 12. W 2013 do budynku przy Królowej Jadwigi 27-28 przeniosła się międzynarodowa szkoła Szczecin International School, prowadząca zajęcia w jęz. angielskim.

Bibliografia: Marek Łuczak, “Szczecin. Śródmieście, Nowe Miasto”. Szczecin 2015. S. 296-302; strona internetowa LO VIII im. Olimpijczyków Polskich: https://zso9szczecin.edupage.org/a/historia-viii-lo .
Zdjęcia ze zbiorów Marka Łuczaka.